Πώς επιλέγω τον κατάλληλο ογκολόγο;

Αν βρεθείτε αντιμέτωποι με τον καρκίνο θα πρέπει  να αναζητήσετε έναν καλό ογκολόγο. Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσετε τους διαφορετικούς τύπους ιατρών που ειδικεύονται σε αυτόν τον τομέα. Οι ογκολόγοι διακρίνονται σε ιατρούς ογκολόγους, ογκολόγους ακτινοθεραπειών, χειρουργούς ογκολόγους, γυναικολόγους ογκολόγους, μαστολόγους και ο καθένας από τις εξειδικεύσεις αυτές  διαδραματίζει έναν μοναδικό ρόλο στη φροντίδα του ασθενούς και τη θεραπεία του καρκίνου

Οι ιατροί ογκολόγοι βλέπουν αρχικά τους ασθενείς και αφού προχωρήσουν στη διάγνωση, διαχειρίζονται τη μετέπειτα πορεία είτε με χημειοθεραπεία, ορμονική θεραπεία, ανοσοθεραπεία, άλλες εξειδικευμένες θεραπείες βάσει μοριακού προφίλ του καρκίνου ή χρησιμοποιούν συνδυασμούς των ανωτέρω επιλογών.  Οι ακτινοθεραπευτές ογκολόγοι ειδικεύονται στη χρήση ακτινοθεραπείας για τη θεραπεία του καρκίνου, ενώ οι χειρουργοί ογκολόγοι εκτελούν χειρουργικές επεμβάσεις για την αφαίρεση όγκων και των γύρω ιστών, όταν απαιτείται.

Τα προσόντα και η εμπειρία είναι δύο παράμετροι υψίστης σημασίας για την επιλογή του κατάλληλου ογκολόγου. Η απόκτηση ειδικότητας, τα χρόνια άσκησης επαγγέλματος και η εμπειρία τους στη θεραπεία συγκεκριμένων τύπων καρκίνου είναι κρίσιμοι παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Επιπλέον, η προσέγγιση ενός ιατρού στη φροντίδα του ασθενούς, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητάς του να επικοινωνεί σύνθετες πληροφορίες με σαφήνεια, κατανοητό τρόπο και συμπόνια, επηρεάζει σημαντικά το ταξίδι του ασθενούς.

Μια άλλη ουσιώδης πτυχή είναι οι αξιολογήσεις και οι συστάσεις άλλων ασθενών, οι οποίες μπορούν να δώσουν πληροφορίες σχετικά με την προσέγγιση του ασθενούς από τον ιατρό και την επιτυχία του στη θεραπεία παρόμοιων ασθενών. 

Τι περιλαμβάνει ένας τυπικός έλεγχος από ογκολόγο;

Ένας τυπικός ογκολογικός έλεγχος διαφέρει ανάλογα με την εξειδίκευση του ογκολόγου, για παράδειγμα αν είναι ακτινοθεραπευτής ή χειρουργός, αλλά ορισμένα βασικά στοιχεία είναι κοινά σε όλες τις ειδικότητες. Αρχικά, ο ιατρός θα συζητήσει λεπτομερώς με τον ασθενή σχετικά με το ιατρικό του ιστορικό, συμπεριλαμβανομένων τυχόν συμπτωμάτων, προηγούμενων θεραπειών και εμφάνιση καρκίνου σε άλλα μέλη της ευρύτερης οικογένειας. Η συζήτηση αυτή είναι ζωτικής σημασίας, γιατί ο ογκολόγος αντλεί πληροφορίες που τον καθοδηγούν στην κατανόηση της συνολικής κατάστασης της υγείας του ασθενούς και τυχόν πιθανών παραγόντων κινδύνου.

Οι παθολόγοι-ογκολόγοι συχνά επικεντρώνονται στην αξιολόγηση της ανταπόκρισης του ασθενούς στη χημειοθεραπεία, ανοσοθεραπεία ή άλλη εξειδικευμένη φαρμακευτική αγωγή. Συχνά παραπέμπουν τον ασθενή για εξετάσεις αίματος, απεικονιστικές μελέτες ή άλλες διαγνωστικές εξετάσεις για την παρακολούθηση της προόδου της θεραπείας και την επαναπροσαρμογή της, εάν είναι απαραίτητο.

Οι ακτινοθεραπευτές ογκολόγοι, από την άλλη πλευρά, συνήθως επανεξετάζουν την ανταπόκριση του ασθενούς στην ακτινοθεραπεία, ελέγχοντας για σημάδια αποτελεσματικότητας καθώς και για τυχόν παρενέργειες. Μπορεί επίσης να προγραμματίζουν τακτικές απεικονιστικές εξετάσεις για να αξιολογούν την επίδραση της θεραπείας στον όγκο. Επειδή η ακτινοβολία δρα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στο σώμα του ασθενούς, οι απεικονιστικές εξετάσεις μπορεί να χρειάζεται να διενεργηθούν έως και ένα μήνα μετά τις ακτινοβολίες. 

Οι χειρουργικοί ογκολόγοι, ασχολούνται κυρίως με τη φυσική εξέταση τυχόν χειρουργικών περιοχών, παρακολουθώντας για σημάδια επούλωσης ή επιπλοκές μετά το χειρουργείο. Διαδραματίζουν επίσης κρίσιμο ρόλο στην αρχική διάγνωση του καρκίνου, πραγματοποιώντας συχνά βιοψίες ή άλλες χειρουργικές επεμβάσεις για τον προσδιορισμό της παρουσίας και του σταδίου του καρκίνου.

Σε όλες τις περιπτώσεις, ένα σημαντικό μέρος της εξέτασης αφιερώνεται στην επικοινωνία ασθενούς-ιατρού. Οι ογκολόγοι όχι μόνο παρέχουν ενημερώσεις σχετικά με την κατάσταση του ασθενούς και το σχέδιο θεραπείας, αλλά αντιμετωπίζουν και αποκρίνονται σε τυχόν ανησυχίες ή ερωτήσεις που μπορεί να έχει ο ασθενής. Αυτός ο ανοιχτός διάλογος είναι απαραίτητος για να διασφαλιστεί ότι οι ασθενείς είναι πλήρως ενημερωμένοι για αυτό το θεραπευτικό τους ταξίδι, τις παρενέργειες που μπορεί να παρουσιάσουν και τις προκλήσεις.

Ποιες υπηρεσίες προσφέρει συνήθως ένας ογκολόγος;

Ο εντοπισμός των συμπτωμάτων που καθιστούν αναγκαία τη συμβουλή ενός ογκολόγου είναι ζωτικής σημασίας για την έγκαιρη ανίχνευση και την αποτελεσματική θεραπεία του καρκίνου. Ενώ τα συμπτώματα μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου, υπάρχουν κοινά σημάδια που πρέπει να προκαλέσουν επίσκεψη σε ειδικό.

Η ανεξήγητη απώλεια βάρους, η επίμονη κόπωση και οι αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου ή της ουροδόχου κύστης είναι γενικά συμπτώματα που μπορεί να υποδηλώνουν μια καρκινική ανάπτυξη. Ο όγκος ή η πάχυνση στο στήθος ή σε άλλα μέρη του σώματος, οι δερματικές αλλαγές και η δυσκολία στην κατάποση ή η επίμονη δυσπεψία μπορεί επίσης να αποτελούν προειδοποιητικά σημάδια. Για πιο ειδικές καταστάσεις, συνιστάται η επίσκεψη σε ειδικούς: ηπατολόγους για ανεξήγητα ηπατικά προβλήματα, μαστολόγους για ανωμαλίες του μαστού κ.ο.κ.

Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι αυτά τα συμπτώματα δεν σημαίνουν απαραίτητα καρκίνο, αλλά δικαιολογούν μια ενδελεχή αξιολόγηση από έναν ογκολόγο ή έναν σχετικό ειδικό και τη διενέργεια εξειδικευμένων εξετάσεων. Η έγκαιρη διαβούλευση και παρέμβαση μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τις πιθανότητες επιτυχούς θεραπείας.

Πόσο κοστίζει μια επίσκεψη σε ογκολόγο;

Το κόστος της ογκολογικής περίθαλψης στην Ελλάδα, όπως και σε πολλές χώρες, μπορεί να διαφέρει σημαντικά ανάλογα με το είδος της θεραπείας, την ειδικότητα του ογκολόγου και το αν ο ασθενής καλύπτεται από ασφάλιση όπως ο ΕΟΠΥΥ. Επίσης, οι υπηρεσίες στα δημόσια νοσοκομεία είναι δωρεάν. Για διαβουλεύσεις με παθολόγους- ογκολόγους, ακτινοθεραπευτές ογκολόγους ή χειρουργούς ογκολόγους, οι αμοιβές μπορεί να κυμαίνονται ανάλογα με την πολυπλοκότητα της περίπτωσης και τη διάρκεια του σχεδίου θεραπείας σε ιδιωτικά ιατρεία και κλινικές.

Οι εξειδικευμένες θεραπείες, όπως η χημειοθεραπεία, η ακτινοθεραπεία και οι χειρουργικές επεμβάσεις, συνεπάγονται υψηλότερο κόστος. Είναι σημαντικό για τους ασθενείς να συζητήσουν με τον πάροχο υγειονομικής περίθαλψης και την ασφαλιστική τους εταιρεία (εάν υπάρχει) ή ασφαλιστικό φορέα για να κατανοήσουν τις λεπτομέρειες κάλυψης. Πολλά νοσοκομεία και κλινικές στην Ελλάδα προσφέρουν διάφορα προγράμματα πληρωμής και επιλογές οικονομικής βοήθειας για να βοηθήσουν τους ασθενείς να διαχειριστούν το κόστος της θεραπείας τους για τον καρκίνο.

Εν κατακλείδι, η κατανόηση των ρόλων των διαφόρων ογκολόγων, η αναγνώριση των πρώιμων συμπτωμάτων και η επίγνωση των οικονομικών πτυχών της φροντίδας του καρκίνου είναι ζωτικής σημασίας βήματα για τη θεραπευτική πορεία του καρκινοπαθούς ασθενούς. Οι ασθενείς ενθαρρύνονται να αναζητούν πληροφορίες, να κάνουν ερωτήσεις και να συμμετέχουν ενεργά στον προγραμματισμό της θεραπείας τους για να επιτύχουν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.

Συχνές ερωτήσεις

1. Ποιες είναι οι κύριες κακοήθειες που αντιμετωπίζονται από ογκολόγους;

Οι ογκολόγοι θεραπεύουν μια πληθώρα καρκίνων, καθένας από τους οποίους απαιτεί ειδική τεχνογνωσία και θεραπευτικές προσεγγίσεις. Μεταξύ των πιο συχνά αντιμετωπιζόμενων είναι ο καρκίνος του μαστού, ο καρκίνος του πνεύμονα, ο καρκίνος του παχέος εντέρου, ο καρκίνος του προστάτη και ο καρκίνος του δέρματος. Αυτοί οι καρκίνοι είναι διαδεδομένοι παγκοσμίως και απαιτούν διεπιστημονική προσέγγιση για αποτελεσματική θεραπεία.

Ο καρκίνος του μαστού, για παράδειγμα, μπορεί να αντιμετωπιστεί με ένα συνδυασμό χειρουργικής επέμβασης για την αφαίρεση του όγκου, χημειοθεραπείας για τη θανάτωση τυχόν εναπομεινάντων καρκινικών κυττάρων και ακτινοθεραπείας για την καταστροφή του εναπομείναντος καρκινικού ιστού. Η θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα συχνά περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση, ιδίως εάν διαγνωστεί στα αρχικά στάδια, ακολουθούμενη από χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία. Οι καρκίνοι του παχέος εντέρου μπορεί να απαιτούν χειρουργική επέμβαση, η οποία συχνά απαιτεί χημειοθεραπεία ως θεραπεία παρακολούθησης. Η θεραπεία του καρκίνου του προστάτη ποικίλλει ανάλογα με το στάδιο του καρκίνου, αλλά συχνά περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση, ακτινοθεραπεία και ορμονοθεραπεία. Οι καρκίνοι του δέρματος, ανάλογα με τον τύπο και τη σοβαρότητά τους, μπορεί να αντιμετωπιστούν με χειρουργική αφαίρεση, ακτινοβολία ή τοπική χημειοθεραπεία.

Η επιλογή της θεραπείας επηρεάζεται από τον τύπο του καρκίνου, την εντόπιση, το στάδιο κατά τη διάγνωση, καθώς και από τη συνολική υγεία του ασθενούς. Οι ογκολόγοι λαμβάνουν υπόψη όλους αυτούς τους παράγοντες κατά την ανάπτυξη ενός σχεδίου θεραπείας, συχνά σε συνεννόηση με μια ομάδα ειδικών, για να παρέχουν την αποτελεσματικότερη φροντίδα προσαρμοσμένη στις μοναδικές ανάγκες του κάθε ασθενούς.

2. Πότε να επισκεφθείτε έναν ογκολόγο;

Η γνώση του πότε να συμβουλευτείτε έναν ογκολόγο είναι ζωτικής σημασίας για την έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση του καρκίνου. Ορισμένα συμπτώματα και καταστάσεις καθιστούν αναγκαία την επίσκεψη σε ογκολόγο για αξιολόγηση. Αυτά περιλαμβάνουν ανεξήγητη απώλεια βάρους, ασυνήθιστα εξογκώματα ή πρήξιμο, επίμονη κόπωση, αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου ή της ουροδόχου κύστης, επίμονο πόνο και ανεξήγητη αιμορραγία ή έκκριση. Συμπτώματα όπως ο επίμονος βήχας ή η αλλαγή της φωνής, η βραχνάδα, η δυσκολία στην κατάποση και οι αλλαγές στο δέρμα μπορεί επίσης να αποτελούν ενδείξεις καρκίνου.

Επιπλέον, τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου ή όσοι έχουν εκτεθεί σε ουσίες που προκαλούν καρκίνο (καρκινογόνες/μεταλλαξογόνες ουσίες) θα πρέπει να επαγρυπνούν για τακτικές, προληπτικές εξετάσεις. Για παράδειγμα, τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου μπορεί να χρειάζονται νωρίτερα ή συχνότερα κολονοσκοπήσεις. Ομοίως, οι γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού μπορεί να χρειάζονται νωρίτερα μαστογραφίες ή ακόμη και γενετικές εξετάσεις.

Οι τακτικές προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο είναι ζωτικής σημασίας για την έγκαιρη διάγνωση, ιδίως για καρκίνους όπως ο καρκίνος του μαστού, του τραχήλου της μήτρας και του παχέος εντέρου, όπου η έγκαιρη διάγνωση βελτιώνει σημαντικά τα αποτελέσματα της θεραπείας. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτά τα συμπτώματα δεν υποδηλώνουν πάντα καρκίνο, αλλά θα πρέπει να αξιολογούνται από έναν ειδικό για να αποκλείονται τυχόν σοβαρές καταστάσεις. Η έγκαιρη ανίχνευση και παρέμβαση είναι το κλειδί για την αύξηση των πιθανοτήτων επιτυχούς θεραπείας και επιβίωσης.

3. Συνήθεις θεραπείες που προσφέρονται από ογκολόγους 

Οι ογκολόγοι προσφέρουν μια σειρά θεραπειών και η επιλογή της θεραπείας εξαρτάται από τον τύπο του καρκίνου, το στάδιο, το μοριακό προφίλ του και τη συνολική κατάσταση της υγείας του ασθενούς. Οι βασικοί πυλώνες της θεραπείας του καρκίνου περιλαμβάνουν τη χημειοθεραπεία, την ακτινοθεραπεία και τη χειρουργική επέμβαση, αλλά τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί σημαντικές εξελίξεις με νεότερες μεθόδους, όπως η ανοσοθεραπεία και η στοχευμένη θεραπεία.

• Η χημειοθεραπεία περιλαμβάνει τη χρήση φαρμάκων για την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κύρια θεραπεία, για τη συρρίκνωση ενός όγκου πριν από τη χειρουργική επέμβαση (νεοεπικουρική θεραπεία) ή μετά τη χειρουργική επέμβαση για την καταστροφή των εναπομεινάντων καρκινικών κυττάρων (επικουρική θεραπεία). 
• Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιεί σωματίδια ή κύματα υψηλής ενέργειας για να καταστρέψει ή να βλάψει τα καρκινικά κύτταρα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνη της ή σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες. 
• Κατά τη χειρουργική επέμβαση, οι χειρουργοί ογκολόγοι εκτελούν επεμβάσεις για την αφαίρεση όγκων, οι οποίες μπορεί να αποτελούν βασική αντιμετώπιση στο σχέδιο θεραπείας για πολλούς τύπους καρκίνου.
• Η ανοσοθεραπεία είναι μια πρωτοποριακή προσέγγιση που ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού για την καταπολέμηση των καρκινικών κυττάρων. Έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική στη θεραπεία ορισμένων τύπων καρκίνου που προηγουμένως ήταν δύσκολο να αντιμετωπιστούν. 
• Η στοχευμένη θεραπεία περιλαμβάνει φάρμακα που στοχεύουν συγκεκριμένα γονίδια ή πρωτεΐνες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη και την επιβίωση του καρκίνου, προσφέροντας μια πιο ακριβή προσέγγιση στη θεραπεία και τη μακροχρόνια επιβίωση.
• Η ορμονοθεραπεία, που χρησιμοποιείται συχνά στη θεραπεία του καρκίνου του μαστού και του προστάτη, μπλοκάρει ή αφαιρεί ορμόνες που τροφοδοτούν ορισμένους καρκίνους για να αναχαιτίσει ή να επιβραδύνει την ανάπτυξή τους. Η μεταμόσχευση μυελού των οστών, ή η μεταμόσχευση βλαστικών κυττάρων, χρησιμοποιείται κυρίως για τη θεραπεία της λευχαιμίας και του λεμφώματος. 
• Επιπλέον, η παρηγορητική φροντίδα, η οποία επικεντρώνεται στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής, αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του σχεδίου θεραπείας, ιδίως για καρκίνους προχωρημένου σταδίου.

Κάθε θεραπεία έχει τις πιθανές παρενέργειές της και οι ογκολόγοι συνεργάζονται στενά με τους ασθενείς για τη διαχείριση αυτών των επιπτώσεων και τη διασφάλιση της καλύτερης δυνατής ποιότητας ζωής κατά τη διάρκεια της θεραπείας.

4. Στρατηγικές πρόληψης του καρκίνου 

Η πρόληψη του καρκίνου περιλαμβάνει τη λήψη προληπτικών μέτρων για τη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου. Αν και δεν μπορούν να προληφθούν όλοι οι καρκίνοι, ορισμένες αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να μειώσουν σημαντικά τον κίνδυνο. Η διατήρηση ενός υγιούς βάρους, η υιοθέτηση μιας ισορροπημένης διατροφής πλούσιας σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως και η τακτική σωματική άσκηση αποτελούν βασικούς παράγοντες. Η αποφυγή του καπνού σε οποιαδήποτε μορφή είναι ένας από τους σημαντικότερους τρόπους για τη μείωση του κινδύνου καρκίνου, καθώς το κάπνισμα και η χρήση καπνού αποτελούν κύριες αιτίες πολλών καρκίνων, όπως ο καρκίνος του πνεύμονα, του στόματος, του φάρυγγα, του παγκρέατος και της ουροδόχου κύστης.

Ο περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ, η προστασία του δέρματος από τις υπεριώδεις ακτινοβολίες του ηλίου και η αποφυγή της έκθεσης σε γνωστές καρκινογόνες/μεταλλαξογόνες ουσίες αποτελούν επίσης σημαντικές στρατηγικές πρόληψης. Οι τακτικές εξετάσεις και η αυτοεξέταση για καρκίνους, όπως ο καρκίνος του μαστού, του τραχήλου της μήτρας και του παχέος εντέρου μπορούν να ανιχνεύσουν τον καρκίνο νωρίς, όταν η θεραπεία μπορεί να είναι πιο επιτυχής.

Οι εμβολιασμοί διαδραματίζουν επίσης κρίσιμο ρόλο στην πρόληψη του καρκίνου. Για παράδειγμα, το εμβόλιο κατά του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) προστατεύει από επιθετικούς ιούς που μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και άλλους τύπους καρκίνου. Το εμβόλιο κατά της ηπατίτιδας Β μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του ήπατος.

Η γενετική μπορεί επίσης να διαδραματίσει ρόλο στον κίνδυνο καρκίνου. Τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό ορισμένων τύπων καρκίνου μπορεί να επωφεληθούν από γενετική συμβουλευτική και προληπτικές εξετάσεις. 

Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η έκθεση σε ακτινοβολία και επικίνδυνες χημικές ουσίες, μπορούν επίσης να συμβάλουν στον κίνδυνο καρκίνου και θα πρέπει να ελαχιστοποιούνται.

Η επίγνωση του προσωπικού και οικογενειακού ιατρικού ιστορικού, σε συνδυασμό με την προληπτική διαχείριση της υγείας και τις τακτικές ιατρικές εξετάσεις, μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου.

5. Ο ρόλος της ακτινοθεραπείας στην ογκολογία 

Η ακτινοθεραπεία αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο στη θεραπεία διαφόρων μορφών καρκίνου, είτε χρησιμοποιείται μόνη της, είτε σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες, όπως η χειρουργική επέμβαση και η χημειοθεραπεία. Η ακτινοθεραπεία περιλαμβάνει τη χρήση ακτίνων ή σωματιδίων υψηλής ενέργειας για την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων και είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για εντοπισμένους καρκίνους ή καρκίνους που δεν έχουν εξαπλωθεί εκτεταμένα.