Πότε είναι απαραίτητο το καρδιογράφημα;
Το ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) που συχνά αποκαλείται καρδιογράφημα είναι ένα αναπόσπαστο μέρος μίας καρδιολογικής εξέτασης. Η λήψη του ηλεκτροκαρδιογραφήματος είναι ανώδυνη, διαρκεί λίγα λεπτά και δίνει πολύτιμες πληροφορίες για τη λειτουργία της καρδιάς. Μπορεί να γίνει σε ιατρείο ή κατ' οίκον με φορητή συσκευή. Χρησιμοποιείται τόσο για την άμεση διάγνωση των οξέων καρδιακών συμβαμάτων, όπως π.χ. εμφράγματος μυοκαρδίου, όσο και για τη διερεύνηση και παρακολούθηση όλων των καρδιαγγειακών παθήσεων. Επίσης, είναι ένα σημαντικό εργαλείο που χρησιμεύει για την ανίχνευση καρδιακών παθήσεων στα πλαίσια ενός προληπτικού, προαθλητικού ή προεγχειρητικού ελέγχου.
Τι είναι το καρδιογράφημα;
Το καρδιογράφημα ή πιο σωστά ηλεκτροκαρδιογράφημα επιφανείας είναι η καταγραφή της ηλεκτρικής δραστηριότητας της καρδιάς με στόχο την αξιολόγηση της καρδιαγγειακής λειτουργίας. Το 1901, ο Ολλανδός Φυσιολόγος Willem Einthoven πρώτος κατέγραψε τα ηλεκτρικά σήματα παραγόμενα από την καρδιά και ονόμασε τα επάρματα που λάμβανε με τα εξής γράμματα: P, Q, R, S, T, τα οποία ισχύουν έως και σήμερα. Το έπαρμα P προκαλείται από το ρεύμα που δημιουργείται κατά τη σύσπαση των κόλπων της καρδιάς. Το έπαρμα QRS είναι συνήθως το μεγαλύτερο και δημιουργείται κατά τη συστολή των κοιλιών της καρδιάς. Το έπαρμα Τ δημιουργείται καθώς το μυοκάρδιο των κοιλιών επανέρχεται σε κατάσταση ηρεμίας. Εκτός από το μέγεθος και το σχήμα των κορυφώσεων, σημασία έχει η διάρκειά τους και η μεταξύ τους απόσταση.
Τα αποτελέσματα της καταγραφής φαίνονται στην οθόνη του ηλεκτροκαρδιογράφου και αποτυπώνονται σε χαρτί με την κατάλληλη εντολή στο μηχάνημα. Το καρδιογράφημα, από τεχνικής πλευράς, τελειοποιήθηκε από τότε, ώστε στις μέρες μας να αποτελεί το πιο πολυχρησιμοποιημένο και εύχρηστο εργαλείο των ιατρών.
Πώς λειτουργεί ο καρδιογράφος;
Μέσω ηλεκτροδίων λαμβάνει τα ηλεκτρικά σήματα που παράγονται από την καρδιά και τα μετατρέπει σε γράφημα που αποτυπώνεται σε ειδικό χαρτί ή στην ψηφιακή οθόνη και έτσι μπορεί να γίνει η εκτίμηση της καρδιακής λειτουργίας σε πραγματικό χρόνο. Επειδή κάποιες αρρυθμίες είναι παροξυσμικές και μπορεί να μην καταγραφούν με το ηλεκτροκαρδιογράφημα υπάρχουν εναλλακτικοί τρόποι όπως:
- Holter ρυθμού: Περιπατητική συνεχής καταγραφή του ηλεκτροκαρδιογραφήματος που συνήθως διαρκεί 24 ή 48 ώρες
- ILR: Εμφυτεύσιμη συσκευή συνεχούς καταγραφής του ηλεκτροκαρδιογραφήματος η οποία μπορεί να μείνει έως και 3 χρόνια
Τι δείχνει το καρδιογράφημα;
Το ηλεκτροκαρδιογράφημα καταγράφει την καρδιακή συχνότητα και τον ρυθμό της καρδιάς. Έτσι είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τη διάγνωση αρρυθμιών όπως η κολπική μαρμαρυγή, για τη διερεύνηση συγκοπτικού επεισοδίου ή ζάλης που μπορεί να οφείλεται σε κοιλιακή ή υπερκοιλιακή ταχυκαρδία, βραδυκαρδία ή καρδιακές παύσεις αλλά και για την ανίχνευση κληρονομικών καρδιακών παθήσεων. Επίσης, αξιολογώντας διάφορες αποκλίσεις από την ισοηλεκτρική γραμμή και κάποια συγκεκριμένα διαστήματα μπορεί να τεθεί διάγνωση ενός οξέος στεφανιαίου συνδρόμου ή ενός παλαιότερου εμφράγματος μυοκαρδίου.
Είναι χρήσιμο κατά τη διερεύνηση των καρδιαγγειακών παθήσεων και συμβάλλει στη διάγνωση παθήσεων όπως:
- Μυοκαρδιοπάθεια
- Μυοκαρδίτιδα
- Περικαρδίτιδα
- Πνευμονική εμβολή
- Κληρονομικές παθήσεις
- Καρδιακή ανεπάρκεια
- Βαλβιδοπάθειες
- Συγκοπή
- Συγγενείς καρδιακές ανωμαλίες
- Οξύ αορτικό σύνδρομο
Κάθε πότε πρέπει να κάνετε καρδιογράφημα;
Όταν υπάρχει γνωστό καρδιολογικό πρόβλημα, το ηλεκτροκαρδιογράφημα συνήθως γίνεται και επαναλαμβάνεται σύμφωνα με τις συστάσεις του καρδιολόγου σας. Στα πλαίσια του προληπτικού ελέγχου η επανάληψη εξαρτάται από το ηλεκτροκαρδιογράφημα αναφοράς και τον συνολικό καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Είναι σημαντικό πάντα να αξιολογείται σε συνδυασμό με το ιστορικό του ασθενούς και να συγκρίνεται με προηγούμενο εάν υπάρχει. Στους αθλητές (ερασιτέχνες και επαγγελματίες) συστήνεται να επαναλαμβάνεται μια φορά ετησίως.
Προετοιμασία καρδιογραφήματος
Για τη λήψη του ηλεκτροκαρδιογραφήματος δεν απαιτείται προετοιμασία. Συνήθως, προηγείται λήψη ιστορικού και φυσική εξέταση. Σημαντικό επίσης είναι να γνωρίζει ο ιατρός εάν ο ασθενής λαμβάνει κάποια φαρμακευτική αγωγή. Γίνεται με τη βοήθεια δέκα ηλεκτροδίων που τοποθετούνται στο στήθος, τα χέρια και τα πόδια του ασθενή εφόσον πρώτα βραχούν τοπικά με νερό. Επί έντονης τριχοφυΐας, μπορεί να χρειαστεί τοπικό ξύρισμα. Ο ασθενής, κατά τη διάρκεια της εξέτασης πρέπει να παραμένει ακίνητος, διότι η κίνηση και η ομιλία μπορούν να επηρεάσουν τα αποτελέσματα της εξέτασης. Αμέσως μετά την εξέταση, ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στις συνηθισμένες καθημερινές του δραστηριότητες.
Πόσο διαρκεί το καρδιογράφημα;
Ο χρόνος που χρειάζεται για την ολοκλήρωση του καρδιογραφήματος, μαζί με την τοποθέτηση των ηλεκτροδίων, είναι 5 - 10 λεπτά.
Καρδιογράφημα vs triplex καρδιάς
Το διαθωρακικό υπερηχογράφημα καρδιάς ή αλλιώς triplex ή υπέρηχος καρδιάς είναι δύο βασικές διαγνωστικές μη επεμβατικές εξετάσεις που χρησιμοποιούν οι ιατροί για να συλλέξουν πληροφορίες για την καρδιακή λειτουργία. Και οι δύο εξετάσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν σε άτομα όλων των ηλικιών ξεκινώντας από τη βρεφική ηλικία. Το καρδιογράφημα μπορεί να δείξει αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα με τη λειτουργία της καρδιάς, όπως η αρρυθμία και η ταχυκαρδία, ενώ ο υπέρηχος της καρδιάς εξετάζει την ανατομία της καρδιάς και τη ροή του αίματος σε αυτήν, αναδεικνύοντας τυχόν προβλήματα με τις βαλβίδες και τις κοιλίες. Ανάλογα με το πρόβλημα που υπάρχει και το τι θέλει να ελέγξει το ιατρός, θα επιλέξει μια από τις δύο εξετάσεις. Σε πολλές περιπτώσεις, οι εν λόγω εξετάσεις πραγματοποιούνται συνδυαστικά.
Συνοπτικά, το ηλεκτροκαρδιογράφημα είναι μια πολύ γρήγορη, ευρέως διαθέσιμη, χαμηλού κόστους ανώδυνη εξέταση που μπορεί να πραγματοποιηθεί για να αξιολογήσει τη λειτουργία της καρδιάς. Δεν είναι επικίνδυνη και μπορεί να επαναληφθεί όσες φορές χρειάζεται. Οι πληροφορίες που συλλέγονται μέσω του ηλεκτροκαρδιογραφήματος βοηθούν τον ιατρό να κάνει διάγνωση και συμβάλλει στην τακτική παρακολούθηση των ασθενών. Αν παρατηρήσετε συμπτώματα, όπως η ταχυκαρδία, αίσθημα παλμών, ζάλη, δύσπνοια ή πόνο στο στήθος επικοινωνήστε άμεσα με τον ιατρό σας για ραντεβού. Μην αμελείτε συμπτώματα που μπορεί να σχετίζονται με τη λειτουργία της καρδιάς σας.