Κιρσοκήλη: Διάγνωση & Θεραπεία
Κιρσοκήλη ονομάζεται η ανώμαλη διαστολή και διεύρυνση του οσχεϊκού φλεβικού πλέγματος (των φλεβών που υπάρχουν στη χαλαρή "σακούλα" του δέρματος που συγκρατεί τους όρχεις) που παροχετεύει το αίμα από τον όρχι.
Η κιρσοκήλη σχηματίζεται συνήθως κατά τη διάρκεια της εφηβείας και αναπτύσσεται με την πάροδο των χρόνων. Παρόλο που η κιρσοκήλη δεν προκαλεί ιδιαίτερα συμπτώματα πέραν από κάποια ενόχληση ή πόνο στην περιοχή του όρχι, μπορεί να οδηγήσει σε κακή ανάπτυξη των όρχεων, μειωμένη παραγωγή σπέρματος, μειωμένη κινητικότητα σπέρματος, μη φυσιολογική μορφολογία σπέρματος ή σε άλλα προβλήματα που δυνητικά μπορούν να προκαλέσουν στειρότητα. Για την αντιμετώπιση της κιρσοκήλης συνήθως συνίσταται η χειρουργική επέμβαση.
Από την κιρσοκήλη επηρεάζεται περίπου το 15% - 20% του ανδρικού πληθυσμού, αλλά εντοπίζεται στο 40% περίπου των ανδρών που αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμότητας. Το πώς ακριβώς η κιρσοκήλη επηρεάζει την παραγωγή, τη δομή και τη λειτουργία του σπέρματος, αν και υπάρχουν αρκετές θεωρίες, δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο. Ωστόσο, η συσχέτισή της με την ανδρική υπογονιμότητα είναι αναμφισβήτητη.
Σημειώνεται ότι οι κιρσοκήλες ταξινομούνται σε μικρές, μεσαίες και μεγάλες, με βάση την κλινική τους εμφάνιση και το μέγεθός τους.
Τι είναι η κιρσοκήλη;
Η κιρσοκήλη (VAIR-ick-oh-seal) είναι μια κοινή πάθηση που προκαλεί διεύρυνση στις φλέβες που υπάρχουν μέσα στο όσχεο. Όσχεο ονομάζεται η θήκη του δέρματος πίσω και κάτω από το πέος, στην οποία εδράζονται οι όρχεις. Η εν λόγω κατάσταση είναι παρόμοια με τη φλεβίτιδα, που προκαλεί πρήξιμο στις φλέβες των ποδιών.
Σε γενικές γραμμές, η κιρσοκήλη είναι ανώδυνη, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις προκαλείται πόνος στους όρχεις, που έρχεται και φεύγει. Όταν δεν υπάρχουν συμπτώματα, ενδέχεται ο γιατρός να μην συστήσει κάποια θεραπεία. Ωστόσο, η κιρσοκήλη μπορεί να οδηγήσει σε καταστάσεις που συνδέονται με τη στειρότητα, όπως η μειωμένη παραγωγή και ποιότητα του σπέρματος. Σε τέτοιες περιπτώσεις, κρίνεται απαραίτητη η χειρουργική επέμβαση για βελτίωση της γονιμότητας.
Σημειώνεται ότι η κιρσοκήλη εντοπίζεται πιο συχνά στην αριστερή πλευρά του όσχεου και σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις και στις δύο πλευρές.
Τι προκαλεί την κιρσοκήλη;
Το ποια είναι η ακριβής αιτία της κιρσοκήλης παραμένει άγνωστο, αλλά οι επιστήμονες πιστεύουν ότι προκαλείται από ελαττώματα στις βαλβίδες των φλεβών που υπάρχουν μέσα στο όσχεο, ακριβώς πάνω από τους όρχεις. Οι εν λόγω βαλβίδες, ρυθμίζουν τη ροή του αίματος από και προς τους όρχεις. Η μη φυσιολογική ροή του αίματος στους όρχεις, προκαλεί συσσώρευση και τελικά διαστολή και πρήξιμο των φλεβών.
Για την αιτία της κιρσοκήλης υπάρχουν τρεις θεωρίες και συγκριμένα η εν λόγω διαταραχή αποδίδεται:
- Στο φαινόμενο "Καρυοθραύστης", το οποίο παρατηρείται όταν η αριστερή εσωτερική σπερματική φλέβα παγιδεύεται ανάμεσα στην άνω μεσεντέρια αρτηρία και την αορτή, γεγονός που οδηγεί στη συμπίεση και την απόφραξή της
- Σε γωνίωση στο σημείο όπου η αριστερή εσωτερική σπερματική φλέβα ενώνεται με την αριστερή νεφρική φλέβα, γεγονός που προκαλεί συσσώρευση αίματος
- Σε σπάνιες αιτίες όπως η εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, οι νεφρικές αρτηριοφλεβώδεις δυσπλασίες και η θρόμβωση του παπινιόμορφου πλέγματος
Άλλοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο κιρσοκήλης και ταυτόχρονα ανδρικής υπογονιμότητας περιλαμβάνουν:
- Κάπνισμα
- Μεταλλάξεις στο γονίδιο που εκφράζει τη γλουταθειόνη S-τρανσφεράση Mu 1
Ποιοι οι τύποι κιρσοκήλης;
Υπάρχουν διάφορα συστήματα ταξινόμησης της κιρσοκήλης, τα οποία βοηθούν στον χαρακτηρισμό του μεγέθους της και ακολούθως στην εύρεση της κατάλληλης θεραπείας. Το πιο συχνά χρησιμοποιημένο είναι το σύστημα "Grading". Όταν ο γιατρός επιβεβαιώσει την παρουσία κιρσοκήλης, καλείται να βαθμολογήσει τη σοβαρότητά της και να την κατατάξει σε έναν από τους ακόλουθους τύπους:
- Κιρσοκήλη βαθμού 0: Ο μικρότερος τύπος κιρσοκήλης. Ο γιατρός δεν μπορεί να την αισθανθεί μέσω φυσικής εξέτασης, αλλά μπορεί να τη δει μέσω ενός υπερηχογραφήματος
- Κιρσοκήλη βαθμού Ι: Ο γιατρός δεν μπορεί να δει την κιρσοκήλη, αλλά μπορεί να την αισθανθεί μέσω ενός τύπου φυσικής εξέτασης που ονομάζεται ελιγμός Valsalva, και αναλύεται παρακάτω (βλέπετε διάγνωση κιρσοκήλης). Πρόκειται για μεσαίου τύπου κιρσοκήλη
- Κιρσοκήλη βαθμού II: Ο γιατρός μπορεί να αισθανθεί την κιρσοκήλη μέσω φυσικής εξέτασης, ακόμα και όταν δεν εκτελείται ελιγμός Valsalva, αλλά αυτή εξακολουθεί να μην είναι ορατή στο μάτι. Πρόκειται για μεσαίου τύπου κιρσοκήλη
- Κιρσοκήλη βαθμού III: Ο γιατρός μπορεί να δει και να αισθανθεί καθαρά την κιρσοκήλη, η οποία προκαλεί ορατή παραμόρφωση στον όρχι. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο τύπο κιρσοκήλης
Ποια τα συμπτώματα της κιρσοκήλης;
Όπως είπαμε και νωρίτερα σε αυτό το άρθρο, η κιρσοκήλη επηρεάζει συχνότερα την αριστερή πλευρά του όσχεου και τις πλείστες φορές δεν προκαλεί σημεία και συμπτώματα. Όταν όμως εμφανίζονται συμπτώματα, αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Πόνος: Θαμπός πόνος ή δυσφορία κατά την ορθοστασία. Ο πόνος τείνει να βελτιώνεται σε ξαπλωτή θέση
- Διαφορετικό μέγεθος στους όρχεις: Ο επηρεαζόμενος όρχις τείνει να είναι αισθητά μικρότερος από τον άλλον. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται ατροφία όρχεων
- Προβλήματα γονιμότητας: Η κιρσοκήλη μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα γονιμότητας στους άνδρες, αλλά τις περισσότερες φορές δεν προκαλεί υπογονιμότητα
- Μάζα στο όσχεο: Όταν η κιρσοκήλη είναι μεγάλη, το πρήξιμο γίνεται ορατό ως μια άμορφη μάζα πάνω από τον όρχι. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η κιρσοκήλη δεν είναι ορατή στο μάτι, αλλά είναι αισθητή στην αφή
Πιθανές επιπλοκές κιρσοκήλης
Η κιρσοκήλη μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο το σώμα ρυθμίζει τη θερμοκρασία των όρχεων, να προκαλέσει οξειδωτικό στρες και συσσώρευση τοξινών. Αυτοί οι παράγοντες συμβάλλουν στις πιο κάτω επιπλοκές:
- Κακή ανάπτυξη και λειτουργία όρχεων
Επειδή όπως είπαμε πιο πάνω, η κιρσοκήλη τείνει να εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της εφηβείας και να αναπτύσσεται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να αναστείλει στα αγόρια την ανάπτυξη των όρχεων και την παραγωγή ορμονών που επηρεάζουν τη λειτουργία των όρχεων. Στους άνδρες, η κιρσοκήλη μπορεί να οδηγήσει σε σταδιακή συρρίκνωση των όρχεων.
- Υπογονιμότητα ή στειρότητα
Η κιρσοκήλη δεν προκαλεί κατά κανόνα στειρότητα, ωστόσο, το 15% - 20% των ανδρών που διαγιγνώσκονται με κιρσοκήλη δεν μπορούν να κάνουν παιδί. Επίσης, όπως προαναφέρθηκε, ανάμεσα στους άνδρες που έχουν προβλήματα γονιμότητας, το 40% έχουν κιρσοκήλη.
- Στυτική δυσλειτουργία
Για το κατά πόσο η κιρσοκήλη μπορεί να προκαλέσει στυτική δυσλειτουργία (ΣΔ), δεν υπάρχει επαρκής έρευνα. Ωστόσο, πολλές μελέτες δείχνουν ότι ορισμένοι άνδρες με κιρσοκήλη δεν καταφέρνουν να επιτύχουν στύση, ακόμη και όταν λάβουν θεραπεία, όμως αυτό δεν συμβαίνει συχνά.
- Χαμηλή τεστοστερόνη
Η τεστοστερόνη είναι η ορμόνη που ενεργοποιεί τα ανδρικά χαρακτηριστικά κατά την εφηβεία, η οποία ενισχύει τη σεξουαλική ορμή και βοηθά στην ενίσχυση των οστών και των μυών. Η μειωμένη τεστοστερόνη μειώνει τη σεξουαλική ορμή και τη μυϊκή μάζα και δυνητικά μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη. Μελέτες δείχνουν ότι οι άνδρες με κιρσοκήλη, τείνουν να έχουν χαμηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης.
Πώς γίνεται η διάγνωση της κιρσοκήλης;
Ο γιατρός μπορεί να κάνει διάγνωση κιρσοκήλης ακόμη και με το μάτι ή ψηλαφώντας απλά το όσχεο του άνδρα σε όρθια ή ξαπλωμένη θέση. Κατά τη διάρκεια της φυσικής εξέτασης, ο γιατρός ζητά από τον ασθενή να σηκωθεί, να πάρει μια βαθιά ανάσα, να κρατήσει τη μύτη και το στόμα του κλειστά, να τεντωθεί και να σπρώξει τον αέρα προς τα έξω. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται ελιγμός Valsalva, ο οποίος βοηθά τον γιατρό να εντοπίσει ευκολότερα την κιρσοκήλη. Εκτός από τη φυσική εξέταση, ο γιατρός προχωρά συνήθως σε μια σειρά από άλλες διαγνωστικές εξετάσεις, όπως:
- Απεικονιστικές εξετάσεις: Για τη διάγνωση της κιρσοκήλης μπορεί να χρειαστεί υπερηχογράφημα, το οποίο με τη βοήθεια ηχητικών κυμάτων υψηλής συχνότητας, δημιουργεί εικόνες του εσωτερικού του σώματος, καθιστώντας πιο εύκολο στον γιατρό να δει αν υπάρχει ή όχι κιρσοκήλη
- Ανάλυση σπέρματος: Με την ανάλυση του σπέρματος, εξετάζεται η συνολική του υγεία. Τέτοιες αναλύσεις ζητούνται από τον γιατρό, για να εξακριβωθεί το αν η κιρσοκήλη επηρεάζει τη γονιμότητα του άνδρα και την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων
- Εξέταση αίματος: Με την ανάλυση αίματος, ελέγχονται τα επίπεδα διαφόρων ανδρικών ορμονών, όπως η ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη (FSH) και η τεστοστερόνη
Ποια είναι η αντιμετώπιση της κιρσοκήλης;
Η θεραπεία της κιρσοκήλης εξαρτάται από τη σοβαρότητά της. Για τη χαμηλού βαθμού κιρσοκήλη, ο γιατρός μπορεί να συστήσει θεραπείες στο σπίτι όπως:
- Καμία θεραπεία, σε περιπτώσεις όπου η κιρσοκήλη δεν προκαλεί ενοχλήσεις και δεν επηρεάζει τη γονιμότητα, ο γιατρός ενδέχεται να μην συστήσει καμία θεραπεία
- Μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) - όπως η ναπροξένη και η ιβουπροφαίνη - ανακουφίζουν τον πόνο. Μιλήστε πρώτα με τον γιατρό σας, διότι τα εν λόγω φάρμακα δεν είναι κατάλληλα για όλους
- Χρήση πάγου, η εφαρμογή πάγου ανακουφίζει τον πόνο και τη δυσφορία. Μην εφαρμόζετε πάγο απευθείας στο δέρμα, γιατί υπάρχει κίνδυνος εγκαύματος από πάγο. Τυλίξτε τον πάγο σε μια πετσέτα και εφαρμόστε τον στην περιοχή, κάθε φορά, για 15 λεπτά το πολύ
- Αλλαγές στις συνήθειες, αποφυγή ορισμένων συνηθειών που προκαλούν δυσφορία, όπως η χρήση στενών εσωρούχων και η ορθοστασία
Για τους άνδρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμότητας λόγω κιρσοκήλης ή που αντιμετωπίζουν ενοχλητικά συμπτώματα που επηρεάζουν την καθημερινότητά τους, συνίσταται η χειρουργική επέμβαση. Με την κιρσοκηλεκτομή, ο χειρουργός κόβει τις προσβεβλημένες φλέβες και σφραγίζει τις άκρες τους, ανακατευθύνοντας τη ροή του αίματος προς τις υγιείς φλέβες του όσχεου. Τη σημερινή εποχή η επέμβαση μπορεί να πραγματοποιηθεί και λαπαροσκοπικά γεγονός που επιτρέπει την άμεση ανάρρωση και άμεση επιστροφή στις δραστηριότητες του ασθενούς.
Απορίες σχετικά με την κιρσοκήλη
Πόσο συχνή είναι η κιρσοκήλη;
Η κιρσοκήλη είναι πολύ συχνή και δεν είναι επικίνδυνη. Πάνω από το 15% των ενήλικων ανδρών και το 20% των εφήβων εμφανίζουν κιρσοκήλη, η οποία μπορεί να περάσει απαρατήρητη για όλη τους τη ζωή, χωρίς να τους προκαλέσει κανένα πρόβλημα.
Τι είδους πόνο μπορεί να προκαλέσει η κιρσοκήλη;
Στους περισσότερους άνδρες, η κιρσοκήλη δεν προκαλεί αισθητή ενόχληση, αλλά όταν γίνεται ενοχλητική, ο πόνος που βιώνουν οι άνδρες μπορεί να κυμαίνεται από ήπιος έως σοβαρός. Ο πόνος αυτός επηρεάζει το όσχεο. Ο ήπιος πόνος μοιάζει με πιάσιμο που προκαλείται από την ορθοστασία, ο οποίος ανακουφίζεται όταν ο ασθενής ξαπλώσει ανάσκελα και σηκώσει τα πόδια του ψηλά. Ο έντονος πόνος, επηρεάζει την καθημερινότητα των ανδρών και χρήζει ιατρικής παρέμβασης.
Τι θα συμβεί αν η κιρσοκήλη αφεθεί χωρίς θεραπεία;
Αν η κιρσοκήλη είναι μικρή, δεν προκαλεί συμπτώματα και δεν επηρεάζει τη γονιμότητα, ο γιατρός μπορεί να μην συστήσει καμία θεραπεία. Αν όμως η κιρσοκήλη είναι μεγάλη και αφεθεί χωρίς θεραπεία, υπάρχει κίνδυνος να προκληθούν μόνιμα προβλήματα στους όρχεις.
Πόσος χρόνος χρειάζεται για να αναρρώσει ένας άνδρας από τη χειρουργική επέμβαση της κιρσοκήλης;
Οι περισσότεροι άνδρες που υποβάλλονται σε κιρσοκηλεκτομή χρειάζονται περίπου έξι εβδομάδες για να αναρρώσουν πλήρως.
Η κιρσοκήλη μπορεί να προληφθεί;
Οι γιατροί δεν γνωρίζουν την ακριβή αιτία της κιρσοκήλης και ως εκ τούτου δεν μπορούν να γνωρίζουν αν υπάρχουν τρόποι με τους οποίους θα μπορούσε ένας άντρας να μειώσει τον κίνδυνο κιρσοκήλης.
Συνοπτικά, η κιρσοκήλη είναι μια κοινή πάθηση που μπορεί να επηρεάσει τους άνδρες σε οποιαδήποτε ηλικία. Στους περισσότερους προκαλεί ήπια ή καθόλου συμπτώματα και η θεραπεία της εξαρτάται από τον βαθμό της σοβαρότητάς της. Νοουμένου ότι η κιρσοκήλη μπορεί να προκαλέσει στειρότητα, οι γιατροί όταν υπάρχει αυτό το ενδεχόμενο προτείνουν την κιρσοκηλεκτομή, η οποία μπορεί να βελτιώσει τη γονιμότητα.