Γιατί είναι σημαντική η μαστογραφία;
Μαστογραφία ονομάζεται η ακτινογραφία που πραγματοποιείται στο μαστό, κατά τη διάρκεια της οποίας χορηγείται χαμηλής δόσης ακτινοβολία. Η μαστογραφία χρησιμοποιείται ως μέθοδος προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού, πριν οι γυναίκες εμφανίσουν συμπτώματα και ως διαγνωστικό εργαλείο, αφότου οι γυναίκες εμφανίσουν σημεία και συμπτώματα στο μαστό τους.
Σε περίπτωση που παρατηρήσετε αλλαγές στο μαστό σας και κυρίως αν έχετε κάποιο οικογενειακό ή ατομικό ιστορικό καρκίνου του μαστού, επισκεφτείτε τον γιατρό σας για εξετάσεις.
Τι είναι η μαστογραφία;
Η μαστογραφία είναι μια εξειδικευμένη απεικονιστική μέθοδος, που δίνει τη δυνατότητα στους ειδικούς να εξετάσουν τις δομές του μαστού για ανωμαλίες. Χρησιμοποιείται τόσο ως διαγνωστικό εργαλείο, όσο και ως εργαλείο προσυμπτωματικού ελέγχου. Η μαστογραφία χρησιμοποιεί χαμηλής δόσης ακτινοβολία απόλυτα ασφαλής για την υγεία της γυναίκας και βοηθά στην ανίχνευση και διάγνωση καταστάσεων που σχετίζονται με παθήσεις μαστού.
Η εν λόγω διαδικασία επιτρέπει την έγκαιρη ανίχνευση αλλοιώσεων, τόσο καλοήθων όσο και ύποπτων βλαβών. Οι ακτινογραφίες εικόνων του μαστού που προκύπτουν αξιολογούνται για μάζες, ασβεστώσεις ή περιοχές μη φυσιολογικής πυκνότητας στο μαστό, που ενδεχομένως να υποδηλώνουν την ύπαρξη καρκίνου. Τονίζεται ωστόσο, ότι η μαστογραφία δεν μπορεί να αποδείξει ότι μια μη φυσιολογική ανάπτυξη στον μαστό είναι σίγουρα καρκίνος. Όλες οι απεικονιστικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση βλαβών του μαστού προσφέρουν ενδείξεις για τυχόν βλάβες. Η τελική διάγνωση προκύπτει μόνο μετά από ιστολογική εξέταση.
Ποιοι είναι οι 2 τύποι της μαστογραφίας;
Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου, υπάρχουν δύο τύποι μαστογραφίας και συγκεκριμένα η μαστογραφία προσυμπτωματικού ελέγχου και η διαγνωστική μαστογραφία.
- Μαστογραφία προσυμπτωματικού ελέγχου (Προληπτική μαστογραφία)
Προληπτική μαστογραφία ονομάζεται η ακτινογραφία που πραγματοποιείται στο στήθος, ως εργαλείο προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού, με σκοπό να ανιχνευθούν αλλαγές στη δομή του μαστού σε πρώιμο στάδιο. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας λαμβάνονται εικόνες και από τους δύο μαστούς. Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι τακτικές προληπτικές μαστογραφίες μειώνουν τον αριθμό των θανάτων από καρκίνο του μαστού στις γυναίκες 40 - 74 ετών, εντοπίζοντας από νωρίς τον καρκίνο, πριν εξαπλωθεί σε άλλα σημεία του σώματος. Να υπενθυμίσουμε ότι οι θεραπείες που ξεκινούν νωρίς είναι πάντα πιο αποτελεσματικές.
- Διαγνωστική μαστογραφία
Η διαγνωστική μαστογραφία πραγματοποιείται ως μέσο διάγνωσης ύποπτων αλλαγών και συμπτωμάτων στο μαστό, όπως ο πόνος, τα εξογκώματα, η έκκριση από τη θηλή και οι αλλαγές στο μέγεθος και το σχήμα των μαστών. Η διαγνωστική μαστογραφία χρησιμοποιείται επίσης, ως μέσο αξιολόγησης των αλλαγών που εντοπίστηκαν σε προηγούμενη μαστογραφία προσυμπτωματικού ελέγχου και μαζί με άλλες εξετάσεις, μπορεί να βοηθήσει τον γιατρό να κατανοήσει αν οι αλλαγές αυτές είναι ύποπτες ή όχι.
Τι δείχνει η μαστογραφία;
Με τη μαστογραφία γίνονται ορατές οι ανωμαλίες και οι βλάβες που αναπτύσσονται στο εσωτερικό του μαστού. Ο ακτινοδιαγνώστης εξετάζει προσεκτικά τη μαστογραφία και αναζητά περιοχές υψηλής πυκνότητας ή περιοχές διαταραχής της αρχιτεκτονικής του μαστού. Αυτές οι περιοχές μπορεί να υποδηλώνουν ανωμαλίες όπως:
- Καρκίνος
- Ινοαδενώματα
- Πολύπλοκες κύστεις
- Καλοήθης όγκους
Η ύποπτη περιοχή του μαστού αξιολογείται για σημάδια που ενδεχομένως να υποδηλώνουν καρκίνο, όπως το μέγεθος και το σχήμα της ανώμαλης ανάπτυξης. Παράλληλα, αξιολογείται πάντα η ύπαρξη μικροαποτιτανώσεων, που στη μαστογραφία φαίνονται ως φωτεινές κηλίδες και συνήθως είναι καλοήθεις. Όταν όμως συρρέουν πολλές εξ αυτών, χρειάζεται περαιτέρω ιστολογική διερεύνηση.
Κάθε πότε πρέπει να κάνω μαστογραφία;
Πολλοί οργανισμοί υγείας, ανάμεσά τους η Ειδική Ομάδα Προληπτικών Υπηρεσιών των ΗΠΑ, έχουν εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τη συχνότητα πραγματοποίησης μαστογραφιών από τις γυναίκες που δεν εμφανίζουν συμπτώματα.
- Το Αμερικανικό Κολλέγιο Ακτινολογίας (ACR) και η Εταιρεία Απεικόνισης Μαστού (SBI) συνιστούν ετήσιες μαστογραφίες από την ηλικία των 40 ετών
- Η Ειδική Ομάδα Προληπτικών Υπηρεσιών των ΗΠΑ (USPSTF) συνιστά μαστογραφίες ανά δύο χρόνια σε γυναίκες 50 - 74 ετών
- Το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου συνιστά ετήσιες (ή ανά δύο χρόνια) μαστογραφίες σε γυναίκες 40 ετών και άνω
- Η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία συνιστά στις γυναίκες που διατρέχουν μέτριο κίνδυνο καρκίνου του μαστού, ετήσιες (ή ανά δύο χρόνια) μαστογραφίες από την ηλικία των 45 ετών
- Οι γυναίκες που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του μαστού θα πρέπει να συζητούν με τον γιατρό τους για συχνότερους μαστογραφικούς ελέγχους
Σε κάθε περίπτωση, οι γυναίκες οφείλουν να συζητούν με τον γυναικολόγο τους και να ενημερώνονται για τα οφέλη της μαστογραφίας.
Ποια είναι η προετοιμασία για τη μαστογραφία;
Για την πραγματοποίηση της μαστογραφίας υπάρχουν συγκεκριμένα βήματα προετοιμασίας, τα οποία οι γυναίκες πρέπει να γνωρίζουν και να εφαρμόζουν, ώστε τα αποτελέσματα της εξέτασής τους να είναι σαφή και σωστά.
- Προγραμματισμός, ο μαστός είναι ευαίσθητος μια εβδομάδα πριν την έμμηνο ρύση καθώς και κατά τη διάρκεια της. Ως εκ τούτου η μαστογραφία πρέπει να πραγματοποιείται μετά το τέλος της περιόδου και πριν την ωορρηξία.
- Ατομική υγιεινή, πριν από τη μαστογραφία δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται αποσμητικά, πούδρα, λοσιόν και αρώματα στην περιοχή της μασχάλης και του στήθους, διότι στη μαστογραφία ενδεχομένως να εμφανιστούν ως κηλίδες ασβεστίου και να δώσουν λάθος αποτελέσματα.
- Ρουχισμός, δεδομένου του ότι τα ρούχα από τη μέση και πάνω αφαιρούνται κατά την εκτέλεση της μαστογραφίας, θα πρέπει να φοράτε άνετα ρούχα, τα οποία είναι εύκολα αφαιρέσιμα. Επίσης, δεν πρέπει να φοράτε κοσμήματα ή σκουλαρίκια.
- Άλλες μαστογραφίες, φροντίστε να έχετε μαζί σας παλαιότερες μαστογραφίες για σκοπούς σύγκρισης από τον γιατρό. Περιγράψτε τα συμπτώματά σας στον ακτινολόγο, εάν υπάρχουν.
Τονίζεται ότι σε περίπτωση εγκυμοσύνης θα πρέπει να ενημερώνεται ο γιατρός για εναλλακτικές επιλογές μαστογραφίας, ενώ σε περίπτωση θηλασμού θα πρέπει να ενημερώνεται ο ακτινολόγος και ο γιατρός εκ των προτέρων.
Στο τέλος της εξέτασης ενημερωθείτε για το πότε θα είναι διαθέσιμα τα αποτελέσματά σας.
Ποια είναι η διαδικασία της μαστογραφίας;
Κατά τη διάρκεια της μαστογραφίας, ο ακτινολόγος θα σας ζητήσει να αφαιρέσετε τα ρούχα σας από τη μέση και πάνω και ακολούθως θα τοποθετήσει το στήθος σας σε μια πλάκα πάνω στο ακτινογραφικό μηχάνημα. Στη συνέχεια, μια δεύτερη πλάκα θα τοποθετηθεί στο πάνω μέρος του μαστού σας και θα συμπιέσει το στήθος σας. Η συμπίεση θα προκαλέσει μια μικρή πίεση στο μαστό, αλλά θεωρείται απαραίτητη για:
- Την εξισορρόπηση του πάχους του μαστού, για απεικόνιση ολόκληρης της έκτασής του
- Την εξάπλωση του ιστού του μαστού, ώστε να γίνουν ορατές και οι πιο μικρές ανωμαλίες
- Να κρατηθεί ακίνητος ο μαστός, ώστε να ελαχιστοποιηθεί το θάμπωμα της εικόνας που μπορεί να προκληθεί από την κίνηση
Μετά τη συμπίεση του μαστού, ο ακτινολόγος θα μεταβεί σε ένα ειδικά διαμορφωμένο διπλανό δωμάτιο και θα κάνει την ακτινογραφία. Από κάθε μαστό θα ληφθούν δύο ακτινογραφίες, μια από πάνω προς τα κάτω και μια στα πλάγια του μαστού.
Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας και στους δύο μαστούς, θα περιμένετε για λίγο μέχρι ο ακτινολόγος να σιγουρευτεί ότι οι εικόνες που έλαβε είναι σωστές και καθαρές. Η διαδικασία διαρκεί λίγα μόνο λεπτά.
Απορίες σχετικά με τη μαστογραφία
Πόσο κοστίζει μια μαστογραφία;
Ανάλογα με τη χώρα στην οποία διαμένετε και τα ασφαλιστικά προγράμματα που τη διέπουν, οι ετήσιες (ή ανά δύο χρόνια) μαστογραφίες καλύπτονται από ασφάλιση.
Είναι επικίνδυνη η μαστογραφία;
Δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος για την υγεία της γυναίκας από τις ετήσιες μαστογραφίες.
Είναι επώδυνη η μαστογραφία;
Μια από τις συνηθέστερες ανησυχίες των γυναικών που σκοπεύουν να υποβληθούν σε μαστογραφία είναι το κατά πόσο η διαδικασία είναι επώδυνη. Η διαδικασία της μαστογραφίας, σύμφωνα με τους ειδικούς, δεν προκαλεί πόνο, παρά μόνο μια μικρή ενόχληση, ως αποτέλεσμα της συμπίεσης του μαστού. Αυτή η ενόχληση στο μαστό, διαφέρει από γυναίκα σε γυναίκα ανάλογα με:
- Το μέγεθος του μαστού της
- Τη χρονική στιγμή της εξέτασης (αν η μαστογραφία πραγματοποιείται κοντά στην περίοδο ή όχι)
Συνοπτικά, η μαστογραφία χρησιμοποιείται ως εργαλείο προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού και ως διαγνωστικό εργαλείο. Πρόκειται για μια διαδικασία με τεράστια οφέλη διότι η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου και η άμεση έναρξη της θεραπείας οδηγεί σε πιο θετικά αποτελέσματα. Αν εμφανίζετε μη φυσιολογικά συμπτώματα στο στήθος σας, όπως ο πόνος ή παρατηρείτε μη φυσιολογικές αλλαγές, όπως εξογκώματα, συζητήστε με τον γιατρό σας για προγραμματισμό μαστογραφίας. Αν δεν έχετε κάποιο σύμπτωμα, συμβουλευτείτε τον γυναικολόγο σας για το πότε πρέπει να αρχίσετε τους μαστογραφικούς ελέγχους και για το κάθε πόσο πρέπει να τους επαναλαμβάνετε.